Aşıyla önlenebilen tek kanser türü ’rahim ağzı kanseri’

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Tüm dünyada bayanlarda görülen kanserler ortasında dördüncü sırada yer alan rahim ağzı kanserleri, aşı ile önlenebilen ve erken teşhis ile tam tedavi edilebilen bir hastalığa dönüşüyor. Bilhassa az gelişmiş ülkelerde daha sık rastlanan rahim ağzı kanserinin erken tanısı için tarama programlarının büyük değer taşıdığını vurgulayan Acıbadem Eskişehir Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, “Rahim ağzı kanserinin tedavisi cerrahi ya da radyoterapi ile yapılıyor. Lakin son devirlerde bağışıklık sistemini devreye sokmayı amaç alan immünoterapi tekniği üzerine de ağır çalışmalar gerçekleştiriliyor” diye bilgi veriyor.

Her yıl dünyada 530 bin bayana rahim ağzı kanseri tanısı konuyor, ne yazık ki 270 bin bayan da bu hastalık nedeniyle ömrünü kaybediyor. Bu hastalığa bağlı ölümlerin yüzde 85’i gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde görülüyor. Ülkemizde de yılda yaklaşık bin 500 bayan rahim ağzı kanseri tanısı alıyor. Rahim ağzı kanserinin yüzde 90’ında HPV (Human Popullama Virüsü) virüsünün DNA’sının bulunduğunu ve bunun da kanserin viral enfeksiyon sonucu geliştiğini gösterdiğini anlatan Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, şöyle devam ediyor:

“Çok sayıda HPV tipi bulunuyor. Fakat bilhassa Tip 18 ve 18, tüm rahim ağzı kanserlerinin yüzde 75’inden sorumlu. Aslında HPV enfeksiyonlarının birçok süreksiz ve kişinin bağışıklık sistemi ile bizatihi düzelir. Lakin bazen enfeksiyon hücresel değişikliklere neden olabilir. Şayet tedavi uygulanmazsa yıllar içinde en kolay hücresel değişikliklerden kanser gelişebiliyor. Hadiselerin yaklaşık yüzde 10’unda 1 yıldan az müddette hastalık ilerliyor. Sigara, doğum denetim haplarının uzun periyodik ve denetimsiz kullanımı, doğum sayısının fazlalığı ile HSV ve HIV enfeksiyonlarının bulunması, rahim kanserinin ilerlemesini etkileyen faktörler olarak karşımıza çıkıyor.”

Rahim ağzı kanseri, serviksin (rahmin vajinaya bağlanan boyun formundaki kısmı, rahim ağzı) hangi bölgesinde geliştiğine nazaran isimlendiriliyor, tedavi metodu de kanser cinsine nazaran belirleniyor.

Erkek çocuklar da aşılanıyor

Gelişmiş ülkelerde 11-12 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklarına, HPV aşısının tipine nazaran iki ya da üç doz uygulandığını anlatan Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, bu sayede rahim ağzı kanserleri kadar orofarinks, anüs ve penis kanserlerinin de önlendiğini gösteren çalışmalar olduğunu belirtiyor. Aşılama devrinin çocuklukla hudutlu olmadığını, cinsel bağlantı öncesinde 13-26 yaş ortasında yaptırılmasının da önleyici tesir gösterdiğini kaydeden Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, “Aşı çalışmalarının yanı sıra rahim ağzı kanserinin tedavisi için bağışıklık sistemini devreye sokmayı amaçlayan immunoterapi usulleri de araştırılıyor. Bu çalışmalar tedavi edici aşılar, T hücre tedavisi ve maksada yönelik ilaçlar olarak özetlenebilir” diyor.

Belirti vermeden ilerliyor

Rahim ağzı kanseri belirti vermeden ilerliyor. Lakin vajina kanamalar, vajende doluluk ya da kitle hissi, vajinal akıntı ya da ağrılı cinsel münasebet üzere belirtiler bu kanser cinsini akla getiriyor. Belirtiler görülmese bile bayanların her yıl PAP smear testi yaptırması öneriliyor. Bilhassa 1990’lı yıllarda kanser nedeni olarak HPV’nin tespit edilmesiyle birlikte aşı çalışmalarının sürat kazandığına ve yüzde 95 oranında önleyiciliğe sahip aşıların geliştirildiğine işaret eden Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, “Bu nedenle tüm dünyada aşılama programları ile rahim ağzı kanseri önlenmeye çalışılıyor. Aşılama birincil tedbire tekniği olarak kabul edilirken servikal sitoloji (rahim ağzı hücrelerinin incelenmesi) ile tarama ikincil tedbire sistemi olarak kabul ediliyor. Kanser gelişiminde HPV virüsü etken olduğu için HPV testleri ile tarama büyük ehemmiyet taşıyor” diye bilgi veriyor. Yapılan testlerde HPV testi negatif çıktığında kanser taraması daha aralıklı periyotlarda yapılabiliyor.

Tedavi yolu cerrahi ya da radyoterapi

Tarama sonuçlarının olağan dışı hücre geliştiğini göstermesi halinde sürecin “rutin tarama, etkin ve sık ek testlerle müşahede, kolposkopi (6-40 kat büyütme özelliği olan kolposkop isimli ışıklı aletle rahim ağzının değerlendirilmesi) ve tedavi” olarak ilerlediğini anlatan Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, “Rahim ağzı kanserlerinin tedavisinde cerrahi ve radyoterapi sistemlerinden yararlanılıyor. Kanserin erken periyodunda hastalığın yayılımı çok az olduğu için cerrahi tedavi öne çıkarken radyoterapi rahim ağzı kanserinin her evresinde uygulanabilliyor” diyor.

‘Aşılama programı yaygınlaştırılmalı’

İleri evre rahim ağzı kanserlerinde dışarıdan verilen radyoterapiye ek olarak brakiterapi de uygulanıyor. Radyoaktif kaynakların, tümör ve maksat dokuların içine özgün sistemlerle yerleştirildiği brakiterapide yüksek doz uygulanmasına rağmen komşu mesane, rektum ve ince bağırsak üzere organların ziyan görmesi de engelleniyor. Brakiterapi kullanımının uzmanlık gerektirdiğinin altını çizen Prof. Dr. Ahmet Cantuğ Çalışkan, kelamlarını “Gelişmekte olan ülkelerde rahim ağzı kanseri tanısı çoklukla ileri evrede konulabiliyor ve tedavi imkanları da kısıtlı. Bu da vefat oranlarının yükselmesine neden oluyor. Tüm dünyada aşılama programları ve tedavide kullanılan imkanlar yaygınlaştırılmalıdır” diye bitiriyor.