Türkiye’de sperm numunelerini 3 farklı kategoride analiz eden sistem geliştirdi

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Fırat Üniversitesi (FÜ) Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Avcı öncülüğünde, Türkiye’de birinci kere İmaj Tabanlı Spermiogram Test Sistemi (GTASTS) geliştirilerek uygulamaya konuldu. 3 farklı kategoride insan ve hayvan spermlerinin yapay zeka tabanlı olarak tahlil edilebildiği aktarıldı.

Türkiye’de birinci sefer FÜ Veteriner, Tıp ve Teknoloji fakülteleri iş birliğinde KOSGEB, AR-GE ve İnovasyon dayanaklı GTASTS geliştirildi. Yazılım Mühendisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Avcı öncülüğünde geliştirilen bu sistemle birlikte insan ve hayvanlarda sperm numunelerini motilite (hareketliliği), morfoloji (fiziksel özellikleri) ve konsantrasyon (sayı) olmak üzere 3 farklı kategoride tahlil ettiği kaydedildi. Sistemle en hakikat sonuçların elde edilmesini otomatik bir biçimde sağlanacağı aktarılırken, gelişmiş imaj sürece ve yapay zeka tekniklerini kullanabilen birinci ve tek yerli üretilen sistem özelliğini taşıdığı belirtildi. Yaklaşık 2 yıllık bir Ar-Ge çalışmanın sonucunda geliştirilen sistemde 3 kategoride yüzde 99’ lara kadar doğruluk oranı veren proje Veteriner Fakültesi Dölerme ve Yapay Tohumlama Anabilim Kolu Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Gaffari Türk ve Prof. Dr. Mustafa Sönmez ile Tıp Fakültesi Tüp Bebek Üyeleri Doç. Dr. Fatih Özyurt, Yazılım Mühendisleri Ekrem Ekiz ve Zeynep Aslanpençesi’nin ortak çalışmayla katkı sağladığı tabir edildi.

“Tüp bebek merkezi içinde otomatik sistem tasarladık”

Geliştirdikleri sistem hakkında bilgi veren Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Avcı, “Özellikle bu gerçekleştirmiş olduğumuz sistemin tam otomatik olması, morfolojide ithal eserlere oranla boyamadan bağımsız bir biçimde floti çekilmeden morfoloji sürecinin gerçekleştirilmesi ve konsantrasyon tahlilinin daha yanlışsız sonuçlar vermesi birebir vakitte motilitenin de daha otomatik ve yüzdelik olarak daha yanlışsız sonuçlar vermesi konusunda muvaffakiyete ulaştığımızı düşünüyorum. İki yıl üzere bir müddette bu aygıtın yazılımsal bütün prototipini gerçekleştirdik. Şuanda test ve doğrulama etapları devam etmektedir. Bunlar da kısa bir vakitte bittikten sonra piyasaya yerli ve ulusal bir yapay zeka ve imaj sürece tabanlı bir eser sunacağız. Muvaffakiyet sonuçlarımız, yüzde 98 oranında motilite ve morfolojide çok yüksek doğruluk oranlarına ulaştık. Konsantrasyon yoğunluğunda da birebir halde yüzde 100’e yakın bir doğruluk oranımız mevcut. Şuanda 4 hayvan üzerine yoğunlaştık. Bunlar, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın da kırsal kalkınma konusunda dayanak verdiği, koç, boğa, aygır ve teke. Bu hayvanların dışında dedik ki, şayet tüp bebek merkezleri için de geliştirebilirsek bunda da çok büyük katkı sağlarız. Zira şuanda uzmanlarımız mikroskop altında gözle bu sperm hücrelerinin motilite, morfoloji ve konsantrasyon tahlilini bir özveriyle yapıyor, yanılgı ve yanılma hissesini ortadan kaldırmak için otomatik sistem tasarladık” dedi.

“Hata hissesini düşürecek, vakit kaybını önlemiş olacak ve maliyetten kazanmış olacağız”

Veteriner Fakültesi Dölerme ve Yapay Tohumlama Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gaffari Türk ise “Biz kendi laboratuvarımızda ithal ettiğimiz bir eser kullanıyorduk. Bundan 5 yıl evvel satın almıştık ancak bunun yazılım ayağında olan bilhassa Engin hocamızla bu görüşmeleri yaptıktan sonra yerli üretim talebimizi ilettik. Hasebiyle çalışmalara başladık ve KOSGEB bazında bir proje gerçekleştirdik ve proje sonucunda bu tahlillerin kaynağını oluşturacak sperma numunelerinin oluşturulması bizim laboratuvarımız aracılığıyla şekillendi. Daha sonra buradan alınan imajlarla yazılım mühendisi hocamız buradaki tahlilleri işledi ve hasebiyle en son prototipini ürettiğimiz sistemi gerçekleştirdik. Biz olağanda manuel sistemlerle kullandığımız tahlil usullerinde subjektif bir tahlil formülü kullanıyoruz lakin yaptığımız bu tahlillerin sonuçlarında ise yanılgı hissesi yüksek. Hasebiyle bu türlü bir tahlilin yerli ve ulusal olması bizim yapacağımız tahlillerdeki yanılgı hissesini düşürecek, vakit kaybını önlemiş olacak ve maliyetten kazanmış olacağız” diye bilgi verdi.