Başkan Sürekli’den Büyükşehir değerlendirmesi

BEĞENDİM

ABONE OL

News

İzmir Büyükşehir Belediyesinin 2 yıllık vazife mühletini kıymetlendiren AK Parti İzmir Vilayet Lideri Kerem Ali Daima, belediyeye “bal yapmaz arı” yakıştırması yaparken, 2 yıllık süreyi “Elde yalnızca koca bir ‘yok’ var” diyerek özetledi. Lider Daima, “Aziz Kocaoğlu’ndan Büyükşehir Belediyesini 3 milyar 63 milyon lira borçla evre alan Lider Soyer; 2019 yılı sonu itibariyle belediye şirketleri ile birlikte toplam borç ölçüsünü 6 milyar 518 milyon 798 bin 743 liraya çıkarmıştır” diyerek belediye bütçesinin şirazesinin bozulduğunu savundu.

AK Parti İzmir Vilayet Lideri Kerem Ali Daima, lider yardımcıları ile birlikte İzmir Büyükşehir Belediyesinin 2 yıllık vazife mühletini kıymetlendirdi. Lider Daima, CHP’li İzmir Büyükşehir Belediyesinin çalışmaları için “Bal yapmaz arı misaliler” yakıştırmasında bulundu. Belediye bütçesinin şirazesinin bozulduğunu savunan Daima, geçen 2 yıllık mühlet hakkında “Elde yalnızca koca bir ‘yok’ var” değerlendirmesinde bulundu. Daima, “Aziz Kocaoğlu’ndan Büyükşehir Belediyesini 3 milyar 63 milyon lira borçla periyot alan Lider Soyer; 2019 yılı sonu itibariyle belediye şirketleri ile birlikte toplam borç ölçüsünü 6 milyar 518 milyon 798 bin 743 liraya çıkarmıştır. Bu toplam borç ölçüsü, 2020 yılında 8 milyar 700 milyon TL, 2021 yılında ise 12 milyar 100 milyon TL’dir” diye konuştu.

“Hizmet karnesiyle tam bir sükut-u hayale uğratmıştır”

Ulusal İrade ne derse “Başımız üstünedir” dediklerini belirten Lider Daima, “İzmirliler, 31 Mart’ta bize yerelde ‘Sen muhalefetsin’ dedi. CHP’yi de icracı olarak seçti; yerelde hizmetin yetkilisi ve sorumlusu yaptı. Başımızın üzerine koyduk. İzmir’in bu kararının üzerinden 2 yılı aşkın bir vakit geçti. Yolu neredeyse yarıladılar. Yerelde muhalefet misyonumuz gereği bu 2 yılı pahalandırmak istedik ancak baktık ki; CHP’li büyükşehir ve ilçe belediyelerinin performansında pek bir değişiklik yok. Alışılmış ki artan borçları, yanlış, şaibeli karar ve uygulamalardaki artışları, tahlil üretmedikçe dağ üzere büyüyen temel sıkıntıları saymazsak. Ne yazık ki İzmir’in güvenip umudunu bağladığı CHP, bu devrin 2 yılını geride bırakırken, hizmet karnesiyle tam bir sükut-u hayale uğratmıştır. Bu yalnızca bizim değil, İzmir sokaklarının kelamıdır ve pişmanlık sözüdür” sözlerini kullandı.

“Bal yapmaz arı”

CHP’li İzmir Büyükşehir Belediyesi için “bal yapmaz arı” benzetmesi yapan Lider Daima, şunları söyledi: “Tabiri caiz ise bal yapmaz arı misaliler. Ses yüksek, hareket çok lakin ortada bal yok. Otorite yok, liyakat yok, uyum yok, planlama yok, iş yok, takip yok, kontrol yok, mali disiplin yok, özür yok. İzmir, CHP eliyle yazılan tarihi bir yoklar periyodu yaşıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi CHP yönetimindeki 6. devrini yaşamaktadır ve hiç bu kadar üretim ve maharetten uzak, hiç bu kadar telafisi sıkıntı zafiyetlere neden olan, hiç bu kadar İzmir’den bir haber olmamıştır. PR’la geçirilen içi boş koskoca 2 yıl, İzmir’in gelecek hanesinden düşülen 2 yıldır. Evvelce ‘miras yedi’ diyorduk fakat artık mirasa da sahip çıkamayan, hala takımlarını ve kurumsal işleyişini oturtamamış, kenti gerileten bir tabloyla karşı karşıyayız.”

“Bunun reklamı olmaz”

Büyükşehir Belediyesinin veresiye defteri kapatma uygulamalarını da eleştiren Lider Daima, şöyle devam etti: “Teşbihte kusur olmaz. Bir Vezir-i Azam edasıyla, ‘biz hayırseveriz’ diyerek ortalarda gezen, güç durumdaki vatandaşın bakkal defterini kapatmak için esnafın tezgâhına para savuran, bir ekmek için padişahını zorla alkışlatan büyükşehir bürokratlarıyla karşı karşıyayız. Bu toplumsal belediyecilik değil, içler acısı bir görünümdür. Veresiye defteri kapatma konusu Osmanlı’dan beri hayır konusu. İzmir Büyükşehir Belediyesi, bu devirde bunu uyguladı. Biz de bunu takdir ederiz fakat bunun reklamı olmaz. Samimi olmalı. Bizler de yıllardır yapıyoruz lakin bunu paylaşmadık. Bu hakikat bir şey değil. Sizin bürokratlarınız bakkalları dolaşıp yazı astılar. Lider ‘haberim yok’ diyor. Hani alan el veren eli görmeyecekti?”

“Freni patlamış bir kamyondan farksız”

Tenkitlerini sürdüren Lider Daima, “Suyunu temizleyemeyen ancak en yüksek fiyatla halka satan, ulaşımını düzenleyemeyen lakin örtülü artırımlarla halkı uyutan, her sel baskınında topu gökyüzüne, iklim değişikliğine atan bir Büyükşehir Belediyesi, freni patlamış bir kamyondan farksızdır. İzmir’e çağ atlatacak kelamda vaatlerle, hatta ‘cemre’ benzetmesiyle yola çıkan Sayın Soyer, her şeyden önce temel hizmetleri gerçekleştirme konusunda inanılmaz başarısız olmuştur. O denli ki, zahmet edip kendi Hemşehri İrtibat Merkezlerine gelen vatandaş şikâyetlerine baktıklarında da 1. sırada su ve alt yapı probleminin ne kadar ağır olduğunu göreceklerdir. Yaşanan sel taşkınları göstermiştir ki; alt yapı perişan haldedir. İzmir’in en az 5 bin kilometre yağmur suyu sınırına gereksinimi vardır. Lakin mevcut, 640 kilometre yani yüzde 12 civarındadır. Yağmur suyu ve kanalizasyon ayrıştırma projelerini öteleyip topu gökyüzüne atmak, ‘iklim değişiyor’ demek deva değildir. Sel taşkınları, yaşanan mağduriyetler artık İzmir’in de canına tak etmiştir. Bunu iki sefer sokağa çıkarma, halkla buluşturma gafletinde bulundukları Genel Liderleri Kemal Kılıçdaroğlu da şahsen yaşamıştır. İzmir halkı, alt yapı isyanlarını şahsen yüzlerine haykırmıştır. Çok değil, bir hafta evvel Konak’ta denize deşarj ettikleri kirli suyun hesabını vermek dahi kendilerine zul gelmiş, imajlar karşısında huzursuz olan İzmir halkını aydınlatmak yerine bize gönderme yaparak sıkıntıyı siyasi bir boyuta taşımışlardır” diyerek bahis ile ilgili çekilen görüntüyü izletti.

“Su ve alt yapının, İzmir’in en çok kanayan yarası”

Su ve alt yapının, İzmir’in en çok kanayan yarası olduğunu söyleyen Lider Daima, şöyle konuştu:

“İzmir; su fiyatlarında 1. sırada (6.30 TL/M3); İstanbul 2. sırada (5.33 TL/M3) Ankara ise 3. sıradadır (5 TL/M3). 2020 yılına nazaran İzmir halkının yıllık tükettiği içme suyu 197.820.384 metreküptür. Kayıp kaçaktan korunamayan yıllık içme suyu ise 94.579.006 metreküptür. Maddi kayıp, 660 milyon TL’dir ve bu da İZSU gelirlerinin neredeyse yarısına eşittir. Su kesintilerinin ve kayıp kaçak oranlarının had safhalara ulaştığı son 2 yıl içinde, suya üç kere artırım yapılmıştır. Ocak 2021’de yapılan yüzde 15’lik artırımla birlikte toplamda yüzde 70’in üzerinde artırım gören su, bugün İzmir’deki her hanenin isyanıdır. Dere ıslahları ile ilgili de yol haritası çıkarılmış olmasına karşın hiçbir adım atılmamaktadır. Dere ıslahlarını su baskınlarında kahrını yaşıyoruz. Dereler temizlenmeyince koku sorunu yaşıyoruz. Tıpkı sarsıntı felaketinde olduğu üzere sel mağduriyetinde de yalnızca toplumsal yardımlarla gündem oluşturmak da esaslı tahlil muhtaçlığını ortadan kaldırmamaktadır.”

“Trafik ve ulaşım tam bir kabusa döndü”

Trafik ve ulaşımın tam bir kabusa döndüğünü söz eden Daima, “Hafta içi bir yerden bir yere giderken planlamamı 1-2 saat evvelce yapıyorum. Yatırım vaatleri, tahlil kelamları askıdadır. ‘Altın bir dokunuşla trafiğin kilitlenmesine neden olan 111 noktada kavşak düzenlemesi yapacağım. Basmane Garı, Alsancak Garı ve Karşıyaka Vapur İskelesi önünde trafiği yerin altına alacağım’ kelamlarında arpa uzunluğu yol almamışlardır. Hal böyleyken tam kapanma devrinde, ‘battı çıktı yapacak trafiği rahatlatacağız’ dedikleri Alsancak bulvarlarını asfaltlamaları ise yalnızca göz boyamaktır. Buca Metrosu ki önünü açmamıza rağmen ve Bayraklı-Buca-Karabağlar sınırında 29 kilometrelik yeni arter yapacağım vaatleri de hala sözdedir. 90 dakika uygulamasının vatandaşın aleyhine düzenlenmesine tüm bölümlerden reaksiyon gelmesine karşın geri adım atmamıştır. İzmir’in ulaşım altyapısının büyük oranda aktarma sistemine dayandığı düşünüldüğünde, sorunun vatandaş açısından ne manaya geldiği anlaşılacaktır” dedi.

“Vaat ettikleri sayıya 68 yılda ulaşacaklar”

Ülkenin pek çok vilayetinde 19 yıldır hayata geçirilen örnek kentsel dönüşüm projeleri olduğunu ve bu alandaki hassasiyetlerinin ortada olduğunu lisana getiren Daima, “Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı (TOKİ) tarafından, şu ana kadar 57 şantiyede 19 bin 497 konut, 20 bin seyirci kapasiteli Göztepe Stadyumu, yedi hastane, üç kamu hizmet binası, 13 ilkokul, 11 cami, yedi lise, iki spor salonu; 12 ticaret merkezi, birer kreş, pansiyon ve sıhhat ocağı, iki toplumsal tesis ve birçok işyeri yapılıp teslim edilmiştir. Tamamlanan projelerin yatırım bedeli yaklaşık 1 milyon 961,4 milyon TL’dir. Ayrıyeten; beş ilçede dar gelirli vatandaşlarımızı tasarrufa yönlendirerek konut sahibi yapma projesi kapsamında 2 bin 584 konut ve tekrar 100 bin konut kapsamında beş ilçede 3 bin konut için talepler alınmıştır. Yedi başka alanda İzmir’in en büyük kentsel dönüşümünü gerçekleştiriyoruz. Yatırımın toplam kıymeti 800 milyon TL. Bin 444 konut, 208 işyeri inşa edilecek, 397 konut rezerv alanda başkaları yerinde dönüşümle yapılacaktır. Karabağlar bölgesinde bin 533 adet konut 25 adet işyeri 2021 yılında teslim edilecektir. Öte yandan; sarsıntı konutlarının birinci etabının teslimi ağustos ayında yapılacaktır. İzmir’in CHP’li mahallî yönetimleri, yıllardır kentsel dönüşüm sıkıntısını da askıda tutmaktadır. Uzundere, Ege, Örnekköy, Ballıkuyu, Bayraklı, Aktepe ve Emrez Mahallerinde 19 bin 382 konutluk bir dönüşüm vaadeden Sayın Soyer, renkli görseller yayınlamaktan öteye geçemiyor. 874 konutu teslim edecek noktaya geldiler ki bunun 300’ü zati Sayın Kocaoğlu devrinde temeli atılan projeler. Bu durumda, 2 yılda 574 konut yapıyorlarsa, vaat ettikleri sayıya 68 yılda ulaşacaklar” diye konuştu.

“Belediye bütçesinin şirazesi bozulmuştur”

“Sonuç; hizmet yok, borç çok” diyen Lider Daima, “Belediye bütçesinin şirazesi bozulmuştur. Kaynak savurganlığı had safhadadır. Yama üstüne yama yaparak nereye kadar? Kurumsal yapı ve işleyişteki sıkıntılar mali disiplinleri için de geçerlidir. Bir türlü iki yakayı bir ortaya getirememişler. Denetimsiz harcamalar, vakitsiz, yanlış ve şaibeli yatırımlar ile şiraze büsbütün bozulmuştur. Aziz Kocaoğlu’ndan Büyükşehir Belediyesini 3 milyar 63 milyon lira borçla periyot alan Lider Soyer; 2019 yılı sonu itibariyle belediye şirketleri ile birlikte toplam borç ölçüsünü 6 milyar 518 milyon 798 bin 743 liraya çıkarmıştır. Bu toplam borç ölçüsü, 2020 yılında 8 milyar 700 milyon TL, 2021 yılında ise 12 milyar 100 milyon TL’dir. 2020 yılındaki konsolide borç ölçüsü 9 milyar TL’ye ulaşırken, belediyenin 2021 mali yılı kestirimi masraf bütçesi 9 milyar TL’dir. Toplam net geliri 7 milyar 321 milyon TL olan belediye, ortadaki 1 milyar 679 milyon liralık farkı iç ve dış borçlanma ile kapatmak üzere çırpınmaktadır. 2020 yılı gelirlerinin yüzde 82’sini ise Vilayetler Bankası hissesi oluşturmaktadır” kelamlarına yer verdi.

“Batık bir geminin kaptanının savunması”

Lider Daima, şöyle devam etti:

“Soyer’in son olarak yurt dışı kaynaklı borçlanma teşebbüsü için Cumhurbaşkanımız’dan takviye istediği bilinmektedir ki Sayın Cumhurbaşkanımız bu bahiste da önlerini açmıştır. Buca Metrosu ve zelzelede ziyan gören meskenler için kullanmak üzere gündeme gelen bu kredinin de mali disiplinsizlik ve kaynak kullanımındaki savurganlıkları nedeniyle maksadına ulaşamayacağından kaygılıyız. Asıl vahamet şudur ki; Büyükşehir Belediyesinin borçlanma ve satıp savma üzerine kurduğu mali idaresi ortadayken, kredi teşebbüslerini İzmir’e yapılan bir yatırımmış üzere lanse etmeleridir. Sayın Soyer; borçlar sorulduğunda pek rahat. Natürel, gece uykularını bilemiyoruz. ‘Borcumuz 1 yıllık gelirimize denk’ diyor. Biz de sormak zorunda kalıyoruz artık. Bu durumda 1 yıl maaş ödemeyecek, yardım ve yatırım yapamayacak, İzmir halkının hiç bir gereksinimini karşılamayacak; yani 1 yıl boyunca İzmir’de hayatı mı donduracaksınız? Bu, batık bir geminin kaptanının savunmasıdır. Bir mirasyedinin kandırmacasıdır.”

“Projelerin akıbeti belirli değil”

Dev olarak duyurdukları projelerin akıbetinin belirli olmadığını savunan Lider Daima, “Basmane’de bulunan tarihi Yıldız Sineması’nı ve Bıçakçı Han’ı 26 milyon TL’ye satın almışlardır, tadilat hesapları bu bedeli aşınca projeden haber alınamaz hale gelmiştir. 2018 yılında başlatılan ve hala temel basamağında olan Opera Binası için 2018’de 65.9 milyon TL, 2019’da 60.7 milyon TL, 2020 yılında ise 26.4 milyon TL harcanmıştır. Toplamda 153 milyon TL’nin bu evredeki bir yatırıma aktarılmış olması tartışma mevzusudur. Bir gazetecinin isminin geçtiği adrese teslim okuryazarlık işinin nasıl ihale edildiğini herkes biliyor. Detay vermeye gerek yok. Her imzayı atarken tekrar tekrar düşündüğünü sav eden Soyer, bu hususta neyi atlamıştır, merak ediyoruz. Olayın finali malumunuzdur. Evvel kaçamak karşılıklar, akabinde ihalenin iptali ve ortakların yargıya taşınan gerginliği. Çok değil, bir periyot evvel, İzmir’in mallarını satmamakla ve yaptıkları kamulaştırma ve kredi notlarıyla övünen CHP’li Büyükşehir Belediyesi, 2 yıl içinde tam zıddı bir tablo oluşturmayı başarmıştır. Mevcut kaynaklarını ise İzmir’in önceliği olmayan, ‘arkası yarın’ denilen lakin o yarının bir türlü gelmediği işlere harcamaktadır” tabirlerine yer verdi.

“İZSU ve İZBETON’da durum içler acısı”

İZSU ve İZBETON’da durumun içler acısı olduğunu söyleyen Lider Daima, “Belediyenin bel kemiği olan ve 1,2 milyar bütçeye sahip İZBETON, temel fonksiyonunu yerine getirecek takım ve işleyişten mahrumdur ve borç batağındadır. Önemli yatırımlarla açılan Bergama ve Bayındır şantiyelerinin kapasitesi epey yüksek olmasına karşın verimli bir halde çalıştırılamamakta, şirket üçüncü şahıslardan asfalt temin ederek ziyana uğratılmaktadır. İZSU ise İzmir’in sorun gördüğü kurumların başında gelmektedir ve liyakatten uzak takımlara teslim edilerek yazgısına terk edilmiştir. Alt yapı yenileme ve yatırımlarının şartnamelere uygunluğu denetlenmemektedir ki İzmir yapboz tahtasına dönmüştür. Açılan çukurlar kapanmamakta, 1 haftalık işler, 3 ay sürmektedir. İstihdam ve takım atamalarında olduğu üzere, hizmet alımlarında da birçok taşın altından seçim paydaşlığı diyetlerinin çıkması ise başlı başına büyük bir sorundur ve İzmir halkı da bu tavra karşıdır” dedi.

“Arkasında 130 milyon TL borç bıraktı”

Seferihisar’da iki devir belediye başkanlığı yapan Soyer’in gerisinde 130 milyon TL borç bıraktığını belirten Daima, “Belediye hala bu borç altında debelenirken, 5 aydır işçi maaşlarını ödeyemediklerini, 10 bin-30 bin TL ortasında alacağı olan personeller olduğunu biliyoruz. Oradaki enkazı kaldırmaya çalışırken, ilçeden çok sayıda işçi ve hizmeti Büyükşehir Belediyesi bünyesine geçirmesi epey düşündürücüdür. Soyer’in iktisat ve istihdam yaklaşımı, borçlanma ve satma alışkanlığı ne yazık ki Büyükşehir Belediyesine de sirayet etmiştir ve burada neden olacağı enkazın ayak sesleri de yaklaşmıştır. Soyer, 2 yıldır bir ilçe belediyesi kıvamında, reklamla şişirilmiş işlerle Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapmaktadır ve artık 30 ilçenin ve Türkiye’nin 3. büyük kenti İzmir’in lideri olduğunun farkına varması gerekmektedir” diye konuştu.

“Biz çalışanın ve emeğin karşısında değiliz”

“Biz çalışanın ve emeğin karşısında değiliz” diyen Daima, şöyle devam etti:

“Doğru işin, İzmir’e çakacakları bir tek çivinin destekçisi oluruz. Liyakatten yanayız, savurganlığın karşısındayız. Bir tabloyu da daha paylaşalım. Büyükşehir Belediyesi ve iştiraklerin 2 yılda 5 bin işçi alınmıştır. Gereksinimdir amenna. Liyakate nazaran alım yapılmıştır amenna. Belediyeyi altından kalkamayacağı bir iş ve maliyet yükü altında bırakan bu istihdam siyaseti bu bakış açısından uzaktır ve tartışmaya açıktır. 2019 nisan ayından bugüne kadar 5 bin yeni işçi alınmıştır. Büyük çoğunluğu ofis elemanıdır, nitelikli işçi gereksinimi karşılanmadığı üzere, yeniden taşı kaldırdığınızda altından kapalı ittifak pazarlıkları ve Seferihisar sürecinden başlayan Büyükşehir Başkanlığı hayalinin kelamları ortaya çıkmaktadır. Aksi halde muhtaçlık ve liyakatle yapılan, İzmir’in hakkını teslim eden, adil bir istihdam siyasetine karşı çıkmamız mümkün değildir. Sayın Soyer, birebirini Seferihisar’da da yapmıştır. O denli ki; halefi, borçlardan bunalarak kendisine ‘bankamatikçilerini geri al’ davetinde dahi bulunmuştur.”

“Elde yalnızca koca bir ‘yok’ var”

Bu tenkitlerinin, belediye şirketlerinin idare konseylerine bakıldığında da haklı bulunacağını tabir eden Lider Daima, “Şirketlerin neredeyse hepsi borç batağında çırpınırken, daha evvelki devirlerde fiyat almayan idare konseyi liderleri bu devir 10-15 bin TL aralığında fiyatlar almaktadır. Birçok şirketin fonksiyonsuz olması ve karanlık mali tabloları göz önüne alındığında, bu siyasetlerin da savurganlıktan öteki bir şey olmadığı görülmektedir. Gönül isterdi ki; paylaşmak zorunda olduğumuz tablo bu olmasın. Gönül isterdi ki; tenkitlerimize olumlu datalar, fotoğraflar ekleyebilelim ve yeniden gönül isterdi ki; 2 yılda yaptıklarını İzmir halkının gözlerinin içine bakıp bir bir anlatabilsinler. Soyer, 2. yılında yalnızca birkaç gazeteye verdiği demeçlerden birinde diyor ki, ‘Kafamızı oy sandıklarına gömüp ufku 5 yılı aşmayan kısa vadeli stratejilerle geleceği inşa edemeyiz. En az 20 yıl, 30 yıl sonrasını hayal edip planlamak zorundayız.’ Kendisinin 10 yıllık Seferihisar Başkanlığı boyunca Büyükşehir Başkanlığını hayal edip planladığını düşündüğümüzde haklı olarak İzmir için kaygılanıyoruz. Biz, ‘hayali olmayanın gerçeği olmaz’ diyoruz lakin hayal dünyasında yaşamanın da kimseye yararı yoktur. İzmir’in CHP’li mahallî yönetimleri devirlerinin 2 yılını tamamlamıştır ve performanslarına bakıldığında, elde yalnızca koca bir ‘yok’ vardır.

“Cumhur İttifakı belediyelerini unutmayın, ötelemeyin, ötekileştirmeyin”

Lider Daima, şöyle konuştu: “Sayın Soyer’in genel siyaset eğilimli olduğu kadar, yetki ve sorumluluğundaki mahallî sıkıntılara de eğilmesini bekliyoruz. Çizdiği eşitlikçi ve demokrat profilini, ayırt etmeksizin bütün ilçe belediyelerimize yansıtmasını bekliyoruz. Cumhur İttifakı belediyelerini unutmayın, ötelemeyin, ötekileştirmeyin. Bisiklet dostluğundaki üzere çevreci, disiplinli ve tasarruftan yana olmasını bekliyoruz. Şato’da oturup kendi tabiriyle art sıradakilere tankerle su dağıtmasın. Bir kere fotoğraf vermek için kullandığı seyyar makam aracı yerine, halkın ortasında olsun istiyoruz. Sayın Soyer’in tıpkı kurduğu cümleler üzere gerçek, düzgün, yerinde işler yapmasını bekliyoruz.”

“Ümitliyiz”

Lider Daima gazetecilerin sorularını da yanıtladı. Bir gazetecinin İzmir’deki çalışmaları ile ilgili sorusuna, “Biz muhalefet misyonumuzu yapıyoruz. 2002 yılından beri İzmir’de yüzde 17 ile başladık, son seçimlerde yüzde 40’a kadar ulaştık. Ümitliyiz, çalışarak inşallah 2024’te hem İzmir Büyükşehir Belediyesi hem de ilçe belediyeleri kazanmayı hedefliyoruz. 89’da Cumhurbaşkanımız Beyoğlu’nda yüzde 6 ile bu işe başlamıştı” karşılığını verdi.