Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenmede Dikkat Edilecek Hususlar

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Konya Özel Selçuklu Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Bilge Yavuz, optimushaber okurları için “Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenmede Dikkat Edilecek Hususlarla” ilgili bilgi verdi.

Safra kesesi; karın bölgesinin üst tarafında, karaciğerin alt yüzeyine yapışık halde bulunan ve armutu andıran kese şeklinde bir organdır. Safra kesesi su, yağ asitleri, organik tuz, safra tuzu, safra pigmenti, kolesterol ve lesitinden oluşur; karaciğer tarafında üretilen safranın depo edilmesinde görev alır. Safra; yağların sindiriminde, emiliminde ve kandaki bazı atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasında görevli vücut sıvısıdır. Safra kesesi sarı -yeşil bir sıvı olan safrayı depolar, konsantre eder; gerektiğinde sindirim kanalına boşaltımını gerçekleştirir. Safra kesesi genelde açlık durumunda safranın birikimini yapar; sindirim durumunda ise kesenin kasılmasıyla beraber safrayı bağırsağa boşaltır.

Safrayı oluşturan maddelerin belirli bir oranda ve dengede bulunur. Safra içeriğindeki maddelerin konsantrasyonlarının değişmesi çökelek oluşumuna neden olur. Oluşan çökeleklerin safra kesesinde büyümesi sonucu safra taşları oluşur. Safra taşını oluşumunun görülme sıklığı bayanlarda erkeklere göre daha fazladır. Safra taşı oluşum nedenleri olarak obezite, genetik faktörler, yaş, cinsiyet ve sık doğum yapma sayılabilir.

Safra kesesinin alınması ameliyatı kolesistektomi olarak adlandırılmaktadır. Kolesistit olarak bilinen safra kesesi iltihaplanmaları ve safra kesesi kanseri gibi durumlarda da tedavi amacıyla bu ameliyat gerçekleştirilebilir. Safra kesesinin alınması durumunda safranın depo edilmesi görevini safra kanalı gerçekleştirir. Kolesistektomi ameliyatı açık (klasik) ve kapalı (laparoskopik) olarak iki farklı teknik ile yapılmaktadır. Doktorlar kapalı kolesistektomi ameliyatının hastalar açısından daha konforlu ve ağrısız olduğunu ifade etmektedir.

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenmede Dikkat Edilecek Hususlar

Safra kesesi ameliyatı sonrasında gastrointestinal sistemde bulantı ve kusma gibi şikayetler görülebilir, normaldir. Bulantı ve kusmaya bağlı olarak besin, vitamin, mineral yetersizliklerinin görülmesi kişide ciddi kilo kaybına neden olabilir. Olası kilo kayıplarının ve eksikliklerin önüne geçebilmek adına oral (ağızdan) ya da enteral beslenme ürünleri takviyesiyle kişinin beslenmesi planlanmalıdır. Kolesistektomi ameliyatı sonrasında safra taşı oluşumunun tekrar etmemesi ve komplikasyonların gelişmemesi için mutlaka safra kesesi ameliyatı sonrası beslenmenin planlanması gerekmektedir. Safra kesesi alınan hastalarda besin yetersizliğinin görülmemesi için beslenme düzeninin bir diyetisyen tarafından hazırlanmış olması önemlidir. Diyet planlaması günlük kalorinin %45-55’i karbonhidrat; %12-15’i protein ve %20-25 yağdan olacak şekilde düzenlenmelidir.

Ameliyat sonrasında kişide bağırsak sesleri yerine gelinceye ve hasta gaz çıkarıncaya kadar ağız yolu ile beslenmeye geçilmez. Sonrasında hastanın durumuna göre oral (ağızdan) veya enteral beslenme tedavisi uygulanır.

Safra kesesi alınan hastalarda beslenme kademeli olarak ilerler. Ameliyat sonrasında bir süre tüketilmemesi gereken besin gruplarından uzak kalınmalı, yağ içeriği yüksek besinler beslenmede yer almamalıdır. Safra kesesi alındıktan sonraki ilk üç ayda “3 nolu ülser diyeti” olarak adlandırılan beslenme düzeni uygulanabilir. Sonrasında safra diyeti uygularken liste dışındaki besinler ve yağlı gıdalar yavaş yavaş beslenme düzenine eklenmelidir. Ameliyat sonrası kabızlık problemiyle karşılaşmamak için lif yönünden zengin besinler mutlaka beslenmede yerini almalıdır. Taze sebze ve meyveler posa kaynağı besinler olarak tüketilebilir.

Diyetisyen tarafından yaş, cinsiyet, boy ve ağırlık durumuna göre hazırlanan safra diyeti listesinin sürdürülebilir olması hastanın yaşam kalitesi açısından önemlidir.

Pişmiş Sebze ve çözünebilir liflerdeki yüksek besinler

Elma
Fasulye
Brüksel lahanası
Havuç
Yaban mersini
Muz
Mercimek
Yağsız proteinler
Biber
Yeşil yapraklı sebzeler
Brokoli
Lahana
Havuç
Karnıbahar

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Uzak Durulması Gereken Yiyecekler

Yağda kızartılmış yumurta, çok yağlı peynir çeşitleri, et, tavuk ve balık çeşitleri
Yumurta ve yumurta içeren besinler (Yumurtanın vücutta tolere edilmesi kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu yüzden tüketimi de kişiye göre belirlenmelidir.) ilk 3 ay tüketilmemelidir.
Hazır, paketli ürünlerin içeriğinde yumurta bulunabilmektedir, etiket okumak oldukça önemlidir.
Karaciğer, beyin, böbrek gibi sakatatlar ve tavuk derisi
Koyu çay ve kahve, limonata, boza, nescafe, kakaolu süt, alkollü içecekler, maden suyu, soda, hazır meyve suları, kola ve gazoz gibi asitli içecekler
Gaz yapıcı lahana, turp, brokoli, karnabahar, kereviz gibi sebzeler; mercimek, nohut, maş fasulyesi ve kuru fasulye gibi kurubaklagil çeşitleri
Fındık, fıstık, ceviz ve badem gibi yağlı kuruyemişler
Salam, sosis, sucuk ve pastırma gibi işlenmiş ve şarküteri ürünleri
Bütün yağlı yiyecekler, kavurma ve kızartmalar
Kaymak, krema, tahin, tahin helvası, çikolata, cips, çeşnili kraker, hazır kekler ve bisküviler
Yağlı ve yağ içeriği yüksek kurabiye, poğaça, börek, kek ve pasta gibi hamur ve hamur işleri
Pul biber, karabiber, sumak, kişniş, kimyon gibi keskin baharatlar
Salamura besinler, turşu, sirke, çeşniler, et suyu, hardal, sarımsak, çemen, limon tuzu
Hazır çorbalar, et suyu veya tavuk suyu eklenmiş çorbalar, acılı çorbalar, kuru baklagil bulunan çorbalar

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Günde 3 ana öğün mutlaka yapılmalı, kişiye göre 2-3 ara öğünün yapılacak şekilde planlanmalıdır.
Öğünler arasında 2,5-3 saatlik aralıklar bulunabilir, uzun süren açlıklar önerilmez, maksimum 4 saat açlık.
Dikkat edilmesi gereken en önemli besinler arasında yer alan yumurta hastanın toleransına göre tercih edilebilir. Bazı hastalar yumurtayı daha kolay sindirebildiklerinden ameliyattan 3 ay sonrasında beslenme düzenine yumurtayı eklemeye başlayabilir; 1,5-2 sene sonrasında ise yumurta beslenme planında tamamen yer alabilir.
Midede şişkinlik oluşturabilecek ve gaz yapabilecek sebze (lahana, turp, brokoli gibi) ve kuru baklagil çeşitleri tercih edilmemelidir.
İçecek olarak açık şekersiz çay, ıhlamur ve ada çayı gibi mideye rahatsızlık vermeyecek çaylar tercih edilebilir; asitli içeceklerden ve koyu çay-kahveden uzak durulmalıdır.
Porsiyon miktarları oldukça önemlidir ve yasaklı besinler tüketilmemelidir.
Her türlü paketli ve işlenmiş üründen uzak durulmalıdır.

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Serbest Olan Besinler

Açık çay, salep, ıhlamur, ada çayı, ayran gibi içecekler
Süt, yağsız beyaz peynir ve yoğurt
Beyaz ekmek, sade kraker, makarna, şehriye, kuskus, irmik, erişte ve pirinç gibi tahıl kaynakları
Baharat çeşitlerinden tarçın, nane ve kekik
Çiğ ve kabuksuz muz, elma, şeftali, kayısı, çekirdeksiz üzüm, kiraz
Pekmez, bal, reçel, sütlaç, tavuk göğsü ve muhallebi
Domates çorbası, süzgeçten geçirilmiş sebze çorbaları, şehriye veya pirinç eklenmiş çorbalar, yayla çorbası ve acısız tarhana çorbası