‘‘Antibiyotikler, virüsü öldürmez ve bakterilere direnç kazandırır’’

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Pandemi sürecinde antibiyotik kullanımının yaygınlaştığına dikkat çeken Prof. Dr. Emine Sönmez, ‘‘Antibiyotikler, virüsleri ve bulaşı önlemez. Yanlış antibiyotik kullanımı, bakterilerin direnç geliştirmesine neden olur’’ ikazında bulundu.

Beykent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Emine Sönmez, bilhassa ülkemizde salgın devrinde artan antibiyotik kullanımının berbat sonuçlar doğurabileceğini belirtti. Dünya Sıhhat Örgütünün bu husustaki ihtarlarına değinerek, “Doğru antibiyotik kullanımı yahut akılcı antibiyotik kullanımı için gerçek teşhisin yapılması, uygun antibiyotiğin tespit edilmesi, en uygun yoldan uygulanması, en aktif dozda ve en uygun mühletle verilmesi gerekir” dedi.

Antibiyotik kullanımı için, mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bir bakteri enfeksiyonu olması gerektiğinin altını çizen Sönmez şu tabirleri kullandı;

“Bakteriyel enfeksiyon olmaksızın antibiyotik kullanılması, seçilen antibiyotiğin yanlış olması, antibiyotik dozunun yetersiz yahut çok olması, doz aralıklarının uygunsuz olması durumlarında antibiyotikler uygun kullanılmamış olur. Antibiyotikler yaygın ve yanlış olarak soğuk algınlığı, grip, Covid-19 vb. üzere virüslerin neden olduğu enfeksiyonlarda kullanılmaktadır; ama virüsleri öldürmezler, virüsün başka insanlara bulaşmasını önlemezler. Yanlış antibiyotik kullanımı, bakterilerin direnç geliştirmesine neden olur. Bunun sonucunda ise, daha sonra antibiyotiğe muhtaçlık duyulduğunda, o antibiyotik artık tesir etmez.”

Yanlış antibiyotik kullanımı sadece sizi etkilemiyor

Yanlış kullanımın, sırf o antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturduğunu belirten Sönmez, “Bakteriler gen transferi yoluyla direnci birbirine bulaştırmaktadır, tabiatta bu dirençli bakteriler daima olarak birikmekte ve insanlara da bulaşmaktadır. Bu nedenle hayat kurtarıcı pek çok tıbbi teşebbüs ve tedavi de enfeksiyon riski nedeniyle yapılamaz hale gelmektedir” diyerek kıymetli bir noktaya parmak bastı.

Her yıl antibiyotiklere dirençli bakteri enfeksiyonları ile 700 bin kişi hayatını kaybettiğini söyleyen Sönmez, kelamlarına şu formda devam etti;

“Eğer gerekli tedbirler alınmazsa 2050 yılında bu sayının 10 milyon şahsa ulaşacağı hesaplanmaktadır. Bu sayılar antibiyotik direncinin gelecekte insan sıhhatini daha önemli biçimde tehdit edeceğini göstermektedir. Covid-19 salgın periyodunda yüzde 70’lere varan yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı da bu tehdide katkı sağlamaktadır. Bu da çok kolay enfeksiyonların bile dirençli bakteriler ile meydana gelmesine, hastanede yatış mühletinin uzamasına, tedavi maliyetlerinin artmasına, ölümlerin artmasına neden olmaktadır.”

Covid-19 antibiyotik kullanımını arttırdı

Covid-19’a bağlı pandeminin süratle yayılmaya devam ederken dünya çapında antibiyotik kullanımında ve antibiyotik dirençlerinde artış görülmeye başlandığını aktaran Sönmez, bu artışın önemli seyreden olgularda bakteriyel-viral ayrımı yapılmadan yaygın ampirik antibiyotik kullanılmasına bağlanabileceğini belirterek, “Yapılan çalışmalarda bu önemli olguların yüzde 3.5- 7’sinde nitekim bakteriyel enfeksiyon olduğu ve antibiyotik kullanım muhtaçlığı olduğu bildirilmiştir. Ağır bakım muhtaçlığı gelişen hastalarda bakteriyel enfeksiyon sıklığı daha da artmakta ve dirençli mikroorganizmaların sebep olduğu enfeksiyonlar değerli bir mevt nedeni haline gelmektedir. Covid-19 hastalarının bilimsel datalar ışığında ve akılcı yaklaşımla kıymetlendirilmesi, birinci basamakta takip edilen asemptomatik- hafif semptomlu olgularda antibiyotik kullanılmaması, bakteriyel pnömonisi olan orta- ağır olaylarda ve ağır bakımda sekonder bakteriyel enfeksiyonu olanlarda antibiyotik kullanılması daha uygun olacaktır” tabirlerini kullandı.

Herkes ‘akılcı antibiyotik kullanımı’ kurallarına uymalı

Türkiye’nin dünyada antibiyotik direnç oranının en yüksek olduğu ülkelerin başında geldiği gerçeğini hatırlatan Prof. Dr. Sönmez, antibiyotik kullanma oranımızın, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkelerinin çok üstünde olduğunu ve her üç reçeteden birinde antibiyotik bulunduğunu belirtti.

Direnç gelişiminin kullanılan antibiyotik ölçüsüyle yanlışsız orantılı olduğunu söyleyen Sönmez, tesirli enfeksiyondan korunma tedbirleri ve akılcı antibiyotik kullanımı ile direnç oranları düşürülebilir. Böylelikle hem enfeksiyonları tedavi edebiliriz hem de antibiyotiklerin yan tesirlerinden korunmuş oluruz dedi ve şunları aktardı;

“Antibiyotik direncini önlemek için tabip, hasta, eczacı, hastane idareleri vb. ilgili herkes ‘akılcı antibiyotik kullanımı’ kurallarına uymalıdır. Enfeksiyon hastalıklarının erken tanısı için laboratuvar kaynakları geliştirilmeli; viral ve bakteriyel hastalık ayırımı yapılarak gereksiz ve yanlış kullanım önlenmelidir. Hastanelerde nizamlı olarak direnç araştırılmalı, bu direnç raporlarına uygun antibiyotikler kullanılmalıdır. Sıhhat hizmeti ile bağlı enfeksiyonları azaltmak için başta el paklığı olmak üzere enfeksiyon denetim tedbirleri en üst seviyede uygulanmalıdır. Aşı ile önlenebilir hastalıkların aşısı uygulanarak antibiyotik kullanım muhtaçlığı azaltılmalıdır. Tabibe antibiyotik yazma konusunda baskı yapılmamalıdır. Covid-19 salgını ile uğraşırken antibiyotik direnci de göz önünde bulundurularak yalnızca bakteriyel enfeksiyon gelişen olgularda antibiyotik kullanılmalıdır. Covid-19 test sonuçları erken açıklanarak gereksiz antibiyotik kullanımı azaltılmalıdır.”

Antibiyotiklerin ateş düşürücü yahut ağrı kesici olarak da algılanmasının yanlış olduğunu söyleyen Sönmez, “Virüs enfeksiyonlarını tedavi edemez. Yaygın ve yanlış kullanıldığında direnç gelişen antibiyotik, temel tesir beklediğimiz bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılamaz hale gelir. Antibiyotikler, tabip reçetesine uygun halde kullanılmalıdır. Antibiyotiklere direnç gelişimini önlemek için antibiyotikleri yanlışsız kullanma konusunda toplumun farkındalığını artırmak ve kişi- toplum- global ölçekte savaşmak gerekir. Sonuç olarak Covid-19 pandemi sürecinde ikinci kıymetli bir sıhhat sorunu olan antibiyotik dirençleri ile de savaşılmalı ve ‘akılcı antibiyotik kullanımı’ ile ilgili toplumsal farkındalık oluşturulmalıdır” dedi.