İhracatçılardan devlet destekleri talebi

BEĞENDİM

ABONE OL

News

İhracatçılar, ihraç fiyatlarının hedeflenen düzeye çıkması için pandemi periyodunda devlet takviyelerinin artırılmasını istiyor.

Pandemi nedeniyle mağduriyet yaşayan meslek kümelerine hükümet tarafından sağlanan dayanakların yerinde olduğunu ve desteklediklerini belirten Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, dünya genelinde talebin nazlı olması nedeniyle Türkiye’nin ortalama ihraç fiyatının son yıllarda 1,6 dolar ortalamadan 1,1 dolara düştüğünü, ortalama ihraç fiyatlarının yüzde 30-35 düzeyinde eridiğini, maliyetine ihracat yapmak durumunda kaldıklarını, ihracatçılar olarak 2021 yılında Türkiye’ye 200 milyar dolar döviz kazandıracaklarını ve bu fiyatın yüzde 1’i olan 2 milyar dolar devlet takviyesini sağlanan dayanakların artırılması gerektiğini lisana getirdi. “Ticaret Bakanlığımız tarafından ihracatçılara farklı başlıklarda sağlanan devlet dayanakları için 2021 yılında 4,1 milyar TL bütçe ayrıldı” diyen Eskinazi, “Ancak yılın birinci dört ayında kelam konusu dayanakların toplam meblağı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 59 oranında azalarak 367 milyon TL olarak gerçekleşti. Devlet yardımları süreçlerinde şimdi hakkedişleri ödenmeyen ihracatçılara ödemeler hızlandırılabilir, bu noktada yeni uygulanmaya başlanan Dayanak İdare Sistemi (DYS) süreçleri hızlandırmak için aktif bir biçimde kullanılabilir. İhracattan elde ettiğimiz dövizin yüzde 1’inin ihracatçılara devlet dayanağı olarak dönmesini uzun yıllardır talep ediyoruz. Pandemi devrinde bu talebimizin yerine getirilmesi daha acil hale geldi” diye konuştu.

“En kıymetli döviz girdisini sağlayan kalem ihracat”

Türkiye iktisadı açısından döviz gelirlerinin artırılması gereksiniminin hem bahsin uzmanı iktisatçılar hem de hükümet tarafından ağır bir biçimde tabir edildiğini dillendiren EİB Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, ödemeler bilançosunda en kıymetli döviz girdisini sağlayan kalemin ihracat olduğuna dikkati çekti. Eskinazi kelamlarını şöyle sürdürdü: “İhracatçılara sağlanan nakdi ve vergisel teşvikler günümüz şartlarında daha da kıymetli hale geldi. Bu çerçevede ihracatçılara sağlanan nakdi takviyelerin fiyat olarak artırılması yanında yeni ve daha kolay erişilebilir dayanak ögeleri da ihdas edilmelidir. Ziraî eser ihracatında ünite başına sağlanan nakdi takviye tüm kesimlere yaygınlaştırılabilir. Bunun yanı sıra ihracatçılara yönelik hali hazırda sağlanmış olan vergisel teşviklere ek önlemler geliştirilebilir. Örneğin gerçek şahıslara, posta yönetimi ya da süratli kargo taşımacıları aracılığıyla elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri yararın yüzde 50’sini gelir vergisi matrahından indirebilme imkânı veren mikro ihracat dayanağının kapsamı tüm ihracatçıları kapsayacak formda genişletilebilir.”

“Destek oranları yüzde 20 artırılsın”

Pandemi şartları nedeniyle ihracatçıların 2 yıldır fiziki fuar ve ticaret heyeti tertiplerine katılamadığını hatırlatan Eskinazi şöyle devam etti: “İhracatçılarımız tesislerinde üretimin devam etmesi, istihdam ettikleri çalışanların işlerini ve refahının sürmesi ismine son yıllarda daima fedakârlık yaparak maliyetine satış yapar oldu. Dünya genelinde aşılamanın yaygınlaşmasıyla birlikte hayat olağana döndükçe fiziki fuarlar ve ticaret heyeti tertipleri eski canlılığına kavuşacak. Bu gelişmelerden azami faydayı sağlayabilmemiz için fuar dayanaklarının eskisi üzere dolar cinsinden ödenmesini ve yüzde 50 olan takviyelerin yüzde 70’e çıkarılmasını bekliyoruz. Gaye pazarlardaki fuarlardaki dayanak oranı ise yüzde 90’a çıkarılmalı. Mevcut devlet desteklerindeki tüm oranlar 20 puan artırılmalı.”

“Enerji girdileri KDV iadesiyle mahsup edilebilmeli”

İhracatçıların maliyetleri ortasında gücün büyük yer tuttuğuna işaret eden Eskinazi, şöyle konuştu: “İhracatçılarımızın kendi muhtaçlığı olan enerjiyi yenilenebilirlik güç kaynaklarından temin etmek için yapacakları yatırımlar devlet takviyesi kapsamına alınmalı. Ürettikleri gereksinim fazlası elektriğin devlet tarafından satın alınması konusunda düzenleme yapılmalı. İhracatçıların KDV iadesiyle mahsup kalemlerine güç sarfiyatları de dahil edilmeli.”

“Sürdürülebilirlik yatırımları takviye kapsamına alınmalı”

Dünyadaki kaynakların kıt olduğunu, sürdürülebilir üretim ve ihracatın hayati derecede değere sahip olduğunu lisana getiren EİB Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, “En büyük ihraç pazarımız Avrupa Birliği (AB) 2050 yılına kadar karbon salınımını sıfırlamayı hedefliyor. 2022’den itibaren AB’ye ihracatta karbon vergisi gündeme gelecek. Karbon salınımını düşürecek adımları atan ihracatçılarımız bu uğraşlarında devleti yanlarında görmek istiyorlar. Bilhassa atıkların tekrar kazandırılmasına ait takviyeler olabilir, ayrıyeten sürdürülebilirlikle ilgili başlıklarda özel danışmanlık hizmetleri kapsama alınabilir” diye konuştu.

“Kur farkları gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilebilmeli”

“İhracattan elde edilen yararlarda vergi yükümlülüğünü azaltan önlemler tasarlanabilir” tespitinde bulunan Eskinazi, “İhracatçılar kur artışlarında her ne kadar vergiye tabi yarar manasında kur farkı geliri elde etmiş olsalar da, esasen yeni ihracat eserlerinin imali yahut tedarik maliyeti tıpkı ölçüde artmakta olduğundan gerçek manada bir kar doğmamaktadır. Gerçek olmayan karın vergilendirilmesi ihracatçıların sermayelerinin erimesine neden olmaktadır. Bu çerçevede ihracat alacaklarından kaynaklanan kur farklarının muhakkak ölçüde gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirebilme imkânı sağlanmalıdır. İhracatçıların finansman kısıtları dikkate alınarak ihracat iadelerine yönelik mevcut kolaylaştırmalara ek yeni imkanlar geliştirilebilir. Bu çerçevede vergiye uyumlu mükelleflere sağlanmış olan ön denetim raporu ile iade imkanının genişletilmesi ve ayrıyeten gelir ve kurumlar vergisinde vergiye uyumlu mükellef indiriminden faydalanan mükellefler için de teminat mektubu ile yapılan iadelerde teminat meblağlarında belli ölçülerde indirim yapılması tasarlanabilir” görüşlerini savundu.

“E-ihracata yönelik takviyeler artırılmalı”

İhracatın tabana yayılmasına yönelik bir açılım geliştirilmesi davetinde bulunan Eskinazi, e-ihracatla ilgili süreçlerin kolaylaştırıldığı, yeni teşebbüsçü ve firmaların ihracata yönlendirildiği bir ekosistem kurulmasını istedi. Pandemi sonrasında dünya genelinde Konteyner kahrı yaşandığını ve ihraç eserlerinin dünya pazarlarına ulaşma fiyatlarında astronomik artışlar yaşandığını hatırlatan Eskinazi, “Özellikle uzak destinasyonlar (Çin, ABD gibi) için dayanak ihdas edilebilir. Muhakkak sınırlar için deniz lojistiği firmaları yetkilendirilip, bu firmaların daha elverişli kurallarla yük taşıması sağlanabilir” değerlendirmesinde bulundu.

“Ticaret Bakanlığımız ihracatçı kesimlerle daha sık bir ortaya gelmeli”

Türkiye’de sayıları 100 bini aşan ihracatçıların meselelerinin tahlilinde en üst merciinin Ticaret Bakanlığı olduğunu hatırlatan EİB Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, Ticaret Bakanlığını ihracatçı dallarla daha sık bir ortaya gelmeye davet etti.

EİB Koordinatör Lideri Jak Eskinazi ihracata sağlanabilecek ilave takviyeleri hususlar halinde şu formda sıraladı:

1) Lojistik maliyetlerinin yükselmiş olması nedeniyle lojistik dayanağı hayata geçirilmelidir, lojistik dalımızın güçlendirilmesi için çalışmalar hemen başlatılmalıdır.

2) KDV iadelerinde mahsup kapsamı genişletilmelidir. (Her türlü güç girdileri, küme şirketleri ile üretim girdisi mal&hizmet alımları yapılan firmaların vergi borçları mahsup kapsamına alınabilir)

3) İhracata dönük yeni yatırımlar için TCMB kaynaklı Eximbank üzerinden orta&uzun vadeli reeskont kredileri ihracatçılara sunulmalıdır.

4) Teminat mektubu olmadan ihracat alacaklarının ve yurt içi alacakların sigorta poliçeleri teminatlı ihracat kredi kullandırılmalıdır.

5) İhracatçılarımızın, uygun maliyetli orta&uzun vadeli kredilerin direkt yurtdışı finans kuruluşlarından temin edilebilmesi için Eximbank tarafından garanti, teminat mektubu verilmelidir.

6) Havayolu ile yapılan ihracatlarda 1 yıldır havalimanı süreksiz depolama işletmeleri İhracat ardiyesi alınmaya başlandı. Bu hiç alınmamalı ya da pandemi şartlarında devlet tarafından karşılanmalıdır.

7) İhracat süreçlerinde kırmızı çizgi kriterine nazaran bilhassa limanlarda bulunan eşyalar gümrük tarafından muayene edildiği vakit liman tarafından çok yüksek muayene fiyatı alınıyor. Bu fiyat takviye kapsamına alınmalıdır.

8) Bilhassa havayolu ihracatlarında mesai ve yolluk fiyatları artış gösterdi. İhracatla ilgili tüm mesai ve yolluk fiyatları pandemi devrinde devlet takviyeleri kapsamında ödenmelidir.

9) Konteyner ile yapılan ihracatlar da liman alanında yükleme, boşaltma vb. hizmetleri limanlar vermesine karşın acenteler tarafından nerdeyse 3 katına varan fiyatlar ihracatçı firmadan talep ediliyor. Bu fiyatların makul düzeylere düşürülmesi ve devlet tarafından karşılanması sağlanmalıdır.

10) 2018 yılından beri değişmeyen ziraî eserlerde İhracat iadesi ödeme oranları 3 yıllık kümülatif enflasyon oranında artırılmalı, ihracata bağımlı olan ve Türkiye’nin üretim ve ihracatında dünya önderi olduğu çekirdeksiz kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı diğer olmak üzere ihracat iadesi yapılan ziraî eserlerin kapsamı genişletilmelidir.

11) Türk Parası Değerini Muhafaza Hakkında 32 Sayılı Karara Ait Tebliğ’de ihracata yönelik devlet yardımları kapsamındaki faturaların döviz ya da dövize endeksli olarak düzenlenmemesi zorunluğundan muaf tutulmasında fayda görmekteyiz. İhracatçı firmalarımız ülkeye döviz kazandırdığı için mevcut perspektifte 32 sayılı kararda amaçlanan bir faaliyet gerçekleştirmektedir. Bu nedenle ihracatçı firmaların 32 sayılı karar yaptırım kararlarından muaf tutulması da bir tahlil olabilir.

12) Ticaret Bakanlığının ihracatçı birlikleri vasıtasıyla yürüttüğü yurt dışı ünite, marka ve tanıtım faaliyetlerinin desteklenmesi, pazara giriş dokümanlarının desteklenmesi, tasarım takviyesi üzere tüm takviyelerde destek oran ve limitlerinin 20 puan artırılması, ihracatçılarımıza önemli bir finansman imkânı sağlayacaktır.

13) Yurt dışı ünite üzere kimi dayanaklardan ihracatçı firmalar yalnızca 4 yıl yararlanabiliyor, bu takviye müddetlerinin pandemi periyodunda 2 yıl artırılması yerinde olacaktır.

14) 5 adet cerrahi maske ihracatı için 1 adet cerrahi maske hibe,10 adet gözetici tulum ihracatı için 1 adet kollayıcı tulum ya da 3 adet kollayıcı tulum ihracatı için 20 adet cerrahi maske hibe kuralı bulunuyor. Kollayıcı maske ve tulum ihracatında hibe kaidelerinin kaldırılmasını talep ediyoruz. Medikal eserlerde hibe kuralını kaldırdığımız takdirde global talebin ağır olduğu bu eser kümesinde yıllık ihracatımıza yaklaşık 5 milyar dolar katkı sağlayacağımızı öngörüyoruz.

15) Son yapılan Tarım-Orman Şurası’nda Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından itibarlı eserlerimiz olarak tanımlanan “Üzüm, incir, kayısı, zeytin” üzere eserlerimizin üretim ve ihracatının sürdürülebilirliğinin sağlanması için iklim değişikliğinin getirdiği kuraklığın tesirlerinin bertaraf edilmesi için sondaj, kuyu, su deposu vb. yatırımlarına sağlanan dayanakların yüzde 50 oranında artırılması gerektiğine inanıyoruz. Bu eserlerin üretim sürecinde kullanılan kimyasal ilaçlar yerine biyokteknik ve biyolojik gayret metotlarına verilen dayanakların de yüzde 50 yükseltilmesini istiyoruz.

16) Tarım eserlerimizin sağlıklı depolama kurallarının sağlanması için TMO öncülüğünde lisanslı depolar kurulması hızlandırılmalıdır. Bu sayede bugün 40 milyar dolar düzeyinde olan tarım eserleri hasılamız önümüzdeki 5 yılda iki katına çıkabilecek potansiyele sahip.

17) Ülkemizde üretilebildiği halde iç tüketimi bile karşılamaktan uzak olan ve her yıl yüz milyonlarca dolarlık dövizle ithal etmek durumunda kaldığımız ceviz, badem üzere eserlerin plantasyonlarına daha fazla takviye verilmeli.

18) Gençlerin köylerde üretime devam etmesi için önlemler alınmalıdır. Köylerdeki genç üreticilerin sigortaları Devletçe karşılanmalı, köyde ikamet etmenin maliyeti azaltılmalıdır.

19) Ülkemizde daha fazla üretimi mümkün olan birçoğu hayvancılıkta besin unsuru olarak kullanılan hububat, bakliyat ve yağ bitkileri (soya kolza, ayçiçeği, kanola, yer fıstığı, nohut susam, pamuk, aspir, hint yağı, vb.) ekim ve dikimi daha fazla desteklenmelidir. Bu sayede milyarlarca dolar dövizimizin ithalata gitmesi önlenmiş olacaktır.

20) Demir çelik bölümü en büyük pazarları olan Amerika ve Avrupa Birliğinde 2018 yılından beri korunmacı tedbirler sebebiyle güç bir devir geçirmektedir. Amerika’ya ihracatımızda çelik eserlerine yüzde 25, alüminyum eserlerine yüzde 10 ek vergi uygulamakta, Avrupa Birliğine çelik ihracatında ise uygulanan korunma tedbiri kapsamında kota aşımı durumunda yüzde 25 oranında ek vergi ödenmektedir. Kota uygulamasının 30 Haziran’da son bulması beklenirken Avrupalı çelik üreticilerinin kotaların 3 yıllık korunma tedbirinin bitiş tarihi olan 30 Haziran’dan itibaren devam ettirilmesi baskısı devam etmektedir. Misal halde İngiltere’nin kota uygulamasının devam edeceğine yönelik ön karar da yayınlandı. Ek vergilerin ve kotaların devam etmesi Türk çelik üreticileri açısından aksiliğe neden olmaktadır. Kotaların esnetilmesi yahut kaldırılması istikametinde Bakanlık nezdinde teşebbüslerde bulunulması, ayrıyeten çelik bölümünün bu ağır koşullarda Türkiye’nin en kıymetli ihraç kalemlerinin ön sıralarında yer alması sebebiyle de kesinlikle desteklenmesi gerekmektedir.

21) Türkiye’de çelik üretiminin çoğunluğu hurdadan yapılmakta olup geri dönüşümün ve döngüsel iktisadın en ağır uygulandığı bölümlerden biridir. Bu çerçeveden bakıldığında cevher ile üretime kıyasla daha etraf dostu bu üretim üslubunun, ayrıyeten yeşil üretime geçişin ehemmiyet kazandığı bu periyotta kömür alternatifi kaynakların kullanılmasıyla yeşil üretim yatırımlarına da dayanak verilmesi yararlı olacaktır.

22) İhracatçılara çok değerli bir finansman sıkıntısına neden olan “Devreden KDV”nin iade sistemi gözden geçirilmelidir. KDV sistemimiz KDV iade hakkı doğuran çeşitli süreçler bulunmakta, bunların en başında da ihracat yer almaktadır. İhracatçıların kar marjları dikkate alındığında ihracata mevzu malların satın alınması yahut üretimi sırasında ödenen KDV’lerin iade süreçlerinin uzaması önemli finansman yükü haline gelmektedir. Bu sebeple mevcut iade süreçlerinin hızlandırılması yanında, iade sonrası kalan devreden KDV’ler bakımından da bir periyot İngiliz modeli olarak KDV sistemimize getirilmesi planlanan otomatik iade düzeneğinin bir an önce sisteme kazandırılması faydalı olacaktır. Bu çerçevede ihracatçının Devreden KDV stokunun en azından bir kısmının ertelenen vergi borçları ile mahsup edilmesi faydalı olacaktır. Bilhassa, şirketlerin nakit yapısındaki dengesizlikleri gidermek için bir kısım devreden KDV’nin -çeşitli inceleme prosedürlerini takiben- nakden mükelleflere iadesi de sağlanabilir yahut en azından devreden KDV stokunun bir kısmı gelir ve kurumlar vergisi matrahından masraf olarak indirilebilir. Bu yolla mükelleflerin vergi yükleri azaltılabilir.

23) İhracatçı yatırım yapamazsa ihracatı daha fazla artıramaz, yüksek teknoloji ve katma kıymetli eserlere geçemeyiz. İhracatçının yatırım yapmasına mani olacak formda vergi yükümlülüklerinin artırılması altın yumurtlayan tavuğun kesilmesi manasını taşıyacaktır. Pandemi devrinde vergi yükümlülüklerinin artırılmaması gerekmektedir.