EBSO, 100 büyüğü açıkladı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), “üretimden satışlar” kriterine nazaran 100 büyük firmayı düzenlediği online basın toplantısı ile açıkladı. 100 büyük firmanın üretimden satışlar sayısının yüzde 79.6’sı kimya, besin ve demir-çelik-metal-döküm endüstride ağırlaştı. Bir evvelki yıla nazaran 100 büyük firmanın üretimden satışları yüzde 13, net satışları yüzde 14, öteki satışları yüzde 19 arttı.

EBSO, “üretimden satışlar” kriterine nazaran 100 büyük firmayı düzenlediği online basın toplantısı ile açıkladı. EBSO İdare Şurası Lideri Nadir Yorgancılar, 100 büyük firmayı açıklarken ekonomik gelişmeleri de kıymetlendirdi. Çalışmaya nazaran kar eden firma sayısı 84, AR-GE yapan firma sayısı 60, yabancı sermayeli firma sayısı 27, ziyan bildiren firma sayısı 16 olarak belirtildi. 100 büyük firmanın üretimden satışlar sayısının yüzde 79.6’sı kimya, besin ve demir-çelik-metal-döküm endüstride ağırlaştı. 100 büyük firmanın ihracat sayısının yüzde 69.3’ü kimya, besin ve taşıt-otomotiv yan sanayi tarafından gerçekleştirildi. Birinci 10 firma, 100 büyük firmanın üretimden satışlarının yüzde 58’ini gerçekleştiriyor. Bir evvelki yıla nazaran 100 büyük firmanın üretimden satışları yüzde 13, net satışları yüzde 14, öbür satışları yüzde 19 arttı. Üretimin net satışlar içindeki hissesi, yüzde 92 olarak gerçekleşti. 100 büyük firma ihracatının üretimden satışlar içindeki hissesi yüzde 33 olurken, net ithalatçı görünümünü artırarak koruduğu tabir edildi.

Üretimi ve merkezi İzmir’de olan firmalar

100 büyük sanayi kuruluşu anket çalışmalarına 39 yıldır aralıksız devam ettiklerini kaydeden Yorgancılar, “Üretimi ve merkezi İzmir’de olan firmaların Türkiye genelindeki üretim sayıları değerlendirmeye alındı. Üretimi İzmir dışında olan üyelerimiz çalışmaya dahil edilmedi. İzmir’de üretimi olup merkezi farklı kentlerde olan firmaların yalnızca İzmir sayıları alındı” diye konuştu.

“Dijital dönüşüm çağına ahenk sağlamada hala yetersiz düzey ve hızdayız”

“Covid-19 sürecinde de çok güzel anlaşıldığı üzere bölümlerin muhtaçlık duyduğu eserlerin ülkemizde üretilmesini sağlayarak yerlileşmek ve katma pahası artırmak zorundayız” diyen Yorgancılar, Türkiye’nin GSYİH’sı içinde AR-GE harcamalarının hissesinin yüzde 1’in altına düştüğünü, en büyük üreticilerin de AR-GE harcamalarının net satışlar içindeki hissesinin binde 36’da kaldığını kaydetti. AR-GE harcamasının da yüzde 15 oranında artarak 450 milyon TL olarak gerçekleştiğini tabir eden Yorgancılar, “Dijital dönüşüm çağına ahenk sağlamada hala yetersiz düzey ve hızdayız” tabirlerine yer verdi.

Borç/özkaynak oranı

Borç/özkaynak oranının, firmaların finansman muhtaçlığını özkaynaklarıyla mı yoksa borç yoluyla mı giderdiğini anlamamızı sağladığını lisana getiren Yorgancılar, şunları söyledi: “Borçların özkaynaklar büyüklüğünün 4 katına ulaşması, gerek global, gerekse ulusal piyasalardan borç çevirme riskini ve finansman maliyetlerini önemli biçimde artırabilecektir. Son 10 yılın en yüksek verisi olan EBSO 100 büyük firmada oran, yüzde 413,8 olup yavaş büyüme, artan kurlar, bunun getirdiği maliyet artışları ve bilanço ziyanı ile yükselen faizler bu oranı tetiklemektedir. 2019 yılında, İSO 500’de oran yüzde 217 idi.”

“Özkaynak oluşturmada firmalar zorlanmaktadır”

Firmaların toplam etkinleri içinde borç ve özkaynak hissesinin, kaynak yapısındaki dengeyi göstermesi açısından kıymetli olduğunu vurgulayan Yorgancılar, kelamlarını şöyle sürdürdü: “EBSO 100 büyük firmada özkaynakların hissesi son 10 yılın en düşük verisi olup yüzde 19,5’e kadar geriledi. 2019 İSO 500’de yüzde 32’dir. Özkaynak oluşturmada firmalar zorlanmaktadır. Kaynak yapısı içerisinde borçların oranının her yıl yükselerek yüzde 80,5’e ulaşması, çarpıklığı göstermesi açısından da değerlidir. Yüksek oranda artan kur, artan maliyetler mali açıdan kırılganlığı artırırken, borçlanmayı beslemektedir. Yıllar prestiji ile artan bir formda faaliyetler borçla sürdürülmektedir. Gerçek bölümün 155 milyar dolarlık net döviz durumu açığı ile birlikte ele alındığında, kur artışının önemli kambiyo ziyanına neden olduğu da dikkate alınmalıdır.”

“Bilanço ziyanı, karlılığı olumsuz etkiledi”

“Karlılık oranları, işletme kaynaklarının ne ölçüde aktif kullanıldığını gösterir” diyen Yorgancılar, “Pandemi devrine damga vuran bilanço ziyanı, karlılığı olumsuz etkiledi. 100 büyük firma, 2019 yılında elde edilen karın tamamına yakınını finansman sarfiyatlarına ayırmıştı. 2020 yılında firma beyanlarına nazaran; faiz masrafının yüzde 80, borçlarının yüzde 63 arttığı bir ortamda, bu oran yüzde 80,3’e geriledi. Yüzde 80 bandının üstünde bir durum sürdürülebilir değildir. Firmalarımız adeta faize çalışmaktadır” kelamlarına yer verdi.

“Sanayi üretimi ile büyümekte geç kaldık”

Genel durum değerlendirmesinde bulunan Yorgancılar, “Bugünün gelişmiş ülkeleri güçlü sanayi dalına sahip ülkelerdir. Dünya ihracatının yaklaşık yüzde 70-80’lik kısmı imalat sanayi eserlerinden oluşmaktadır. O nedenle; öncelikle, sanayi üretimi ile büyümekte geç kaldığımızı kabul etmemiz gerekiyor. İstihdam oluşturamıyoruz. İşsizlik, en acil tahlil bekleyen mevzumuz. Kalıcı tahlil endüstridir. Bilgi bazlı endüstrileşmede programları hayata geçiremiyor, nitelikli toplumdan uzaklaşıyoruz. Yüksek faiz, yüksek kur, yüksek enflasyon kıskacındayız. Kurlarda sağlanamayan istikrar, şirket bilançolarını bozuyor. PMI ve itimat endekslerinde istikrar sağlanamıyor. İthalata bağımlılık hedeflenen seviyeye çekilemiyor. CDS risk primi Türkiye algısını berbatlaştırıyor. Muhtaçlığımız olan direkt yabancı yatırımlar yüzde 18 azalıyor ve Türkiye rakipleri karşısında cazibesini kaybediyor. Avrupa Birliği (AB) ile bağlar inanç vermiyor, istikrar kazanamıyor. Gelişmiş ülkeler, dijitalleşme, döngüsellik, yeşil iktisat kapsamında geleceğe yönelik planlamalar yaparken, biz mevcut durumu korumakta zorlanıyoruz. Aşı teminine ait belirsizlikler, süreci yavaşlatıyor” sözlerini kullandı.

Teklifleri sıraladı

Durum değerlendirmesinin akabinde tekliflerde bulunan Yorgancılar, pandemi ile barizleşen hususlar ve riskler karşısında yeni ve heyecan verici bir ekonomik programın kamu-özel dal ortasında faal bir bağlantıyla oluşturulması, bankalar, firmalar ve halkın borçluluğunu azaltmaya yönelik bütünsel bir program hazırlanması, borçların ötelenmesi değil azaltılmasının hedeflenmesi, nakit muhtaçlığının giderilmesi için uzun vadeli kredilendirmeye gidilmesi, sektörel bazda muhtaçlığa yönelik paketler hazırlanması gerektiğini belirtti. Yorgancılar şöyle devam etti:

“Tedarik zincirlerindeki kırılmalar dikkate alınarak yabancı sermayeli direkt yatırımlar için yatırım ortamının güzelleştirilmesi ve katma kıymet oluşturanlara özel teşvikler sunulması, ihracat seferberliği başlatılarak, kapsamlı dayanaklar açıklanması, yeni pazarlar için rehberlik yapılması ve komşudan tedarik ve yakın pazarların önceliklendirilmesi, yeni periyoda hazırlık için KOBİ’lerin dijitalleşmesi tarafındaki teşviklerin çeşitlendirilmesi, istihdam sağlayan büyüme için yerli üretim atağı kapsamında; sanayi ve tarım yatırımları seferberliğine odaklanılması, ekonomik ve toplumsal risk barındıran işsizliği önlemek için mevcutlara 1 yıl SGK primi muafiyeti, yeni işe alınanlara da gelir vergisi muafiyeti sağlanması, firmaların devletten hak edilmiş tüm alacaklarının; nakit, tahvil, bono üzere formüllerden biri ile ödenmesi gerekmektedir. Ülkenin gücü üretimden, üretim yatırımdan ve yatırım uygun makro ortamdan beslenir. Bu ortamın cazip hale getirilmesi yararlı olacaktır.”

“Para gidecek adres arıyor”

Yorgancılar daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı. Pandemi periyodunda yabancı sermayeli firmaların sayısı ile ilgili soruyu yanıtlayan Yorgancılar, “Türkiye’de geçen sene yabancı sermayeli yatırım 6.8 milyar dolardı. Hindistan ve Brezilya, 33 milyar ve 53 milyar dolar civarı yatırım almış. Dünyada para çok fazla. Gidecek adres arıyor. Bu adresin inançlı, istikrarlı, huzurlu, adaletli olması lazım. Para, bütün bunların olduğu yerlere akıyor. 2005, 2006, 2007, 2008’de Türkiye kıymetli yabancı sermaye yatırımları aldı. Bugün de alabiliriz lakin almamız için içeride huzurun sağlanması, adalet ıslahatının olması gerekiyor. İtimat ortamı olduğu takdirde bizim ülkemiz de alır. Ülkemizin pozisyonu Hindistan ve Brezilya’dan çok daha düzgün konumda” yanıtını verdi.

“Biz bu işin içinden çıkarız”

Yorgancılar, pandemi devrinde sanayicilere vereceği tekliflerin sorulması üzerine de, “Üretim devam ediyor, ihracat devam ediyor. Biz işin içinden çıkar mıyız, çıkarız. 50 yıldır bu işin içinden biri olarak söylüyorum; birçok kriz yaşadık. Bu da bir kriz. Krizler aşılacak. Suyun akacağı yolu bulacağına inanıyorum” cevabını verdi.

Birinci 100 firma içerisindeki birinci 10 firma, şu halde sıralandı: Star Rafineri A.Ş., Tüpraş-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş., PETKİM Petrokimya Holding A.Ş., İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş., Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük SAN. VE TİC. A.Ş., JTI Tütün Eserleri Sanayi A.Ş., Abalıoğlu Yağ SAN. ve TİC. A.Ş., Pınar Süt Mamulleri Sanayii A.Ş., BMC Otomotiv SAN. ve TİC. A.Ş., Kocaer Haddecilik SAN. VE TİC. A.Ş.