20 Kasım 2023 Pazartesi
Konya Özel Selçuklu Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Bilge Yavuz, optimushaber okurları için “Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenmede Dikkat Edilecek Hususlarla” ilgili bilgi verdi.
Safra kesesi; karın bölgesinin üst tarafında, karaciğerin alt yüzeyine yapışık halde bulunan ve armutu andıran kese şeklinde bir organdır. Safra kesesi su, yağ asitleri, organik tuz, safra tuzu, safra pigmenti, kolesterol ve lesitinden oluşur; karaciğer tarafında üretilen safranın depo edilmesinde görev alır. Safra; yağların sindiriminde, emiliminde ve kandaki bazı atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasında görevli vücut sıvısıdır. Safra kesesi sarı -yeşil bir sıvı olan safrayı depolar, konsantre eder; gerektiğinde sindirim kanalına boşaltımını gerçekleştirir. Safra kesesi genelde açlık durumunda safranın birikimini yapar; sindirim durumunda ise kesenin kasılmasıyla beraber safrayı bağırsağa boşaltır.
Safrayı oluşturan maddelerin belirli bir oranda ve dengede bulunur. Safra içeriğindeki maddelerin konsantrasyonlarının değişmesi çökelek oluşumuna neden olur. Oluşan çökeleklerin safra kesesinde büyümesi sonucu safra taşları oluşur. Safra taşını oluşumunun görülme sıklığı bayanlarda erkeklere göre daha fazladır. Safra taşı oluşum nedenleri olarak obezite, genetik faktörler, yaş, cinsiyet ve sık doğum yapma sayılabilir.
Safra kesesinin alınması ameliyatı kolesistektomi olarak adlandırılmaktadır. Kolesistit olarak bilinen safra kesesi iltihaplanmaları ve safra kesesi kanseri gibi durumlarda da tedavi amacıyla bu ameliyat gerçekleştirilebilir. Safra kesesinin alınması durumunda safranın depo edilmesi görevini safra kanalı gerçekleştirir. Kolesistektomi ameliyatı açık (klasik) ve kapalı (laparoskopik) olarak iki farklı teknik ile yapılmaktadır. Doktorlar kapalı kolesistektomi ameliyatının hastalar açısından daha konforlu ve ağrısız olduğunu ifade etmektedir.
Safra kesesi ameliyatı sonrasında gastrointestinal sistemde bulantı ve kusma gibi şikayetler görülebilir, normaldir. Bulantı ve kusmaya bağlı olarak besin, vitamin, mineral yetersizliklerinin görülmesi kişide ciddi kilo kaybına neden olabilir. Olası kilo kayıplarının ve eksikliklerin önüne geçebilmek adına oral (ağızdan) ya da enteral beslenme ürünleri takviyesiyle kişinin beslenmesi planlanmalıdır. Kolesistektomi ameliyatı sonrasında safra taşı oluşumunun tekrar etmemesi ve komplikasyonların gelişmemesi için mutlaka safra kesesi ameliyatı sonrası beslenmenin planlanması gerekmektedir. Safra kesesi alınan hastalarda besin yetersizliğinin görülmemesi için beslenme düzeninin bir diyetisyen tarafından hazırlanmış olması önemlidir. Diyet planlaması günlük kalorinin %45-55’i karbonhidrat; %12-15’i protein ve %20-25 yağdan olacak şekilde düzenlenmelidir.
Ameliyat sonrasında kişide bağırsak sesleri yerine gelinceye ve hasta gaz çıkarıncaya kadar ağız yolu ile beslenmeye geçilmez. Sonrasında hastanın durumuna göre oral (ağızdan) veya enteral beslenme tedavisi uygulanır.
Safra kesesi alınan hastalarda beslenme kademeli olarak ilerler. Ameliyat sonrasında bir süre tüketilmemesi gereken besin gruplarından uzak kalınmalı, yağ içeriği yüksek besinler beslenmede yer almamalıdır. Safra kesesi alındıktan sonraki ilk üç ayda “3 nolu ülser diyeti” olarak adlandırılan beslenme düzeni uygulanabilir. Sonrasında safra diyeti uygularken liste dışındaki besinler ve yağlı gıdalar yavaş yavaş beslenme düzenine eklenmelidir. Ameliyat sonrası kabızlık problemiyle karşılaşmamak için lif yönünden zengin besinler mutlaka beslenmede yerini almalıdır. Taze sebze ve meyveler posa kaynağı besinler olarak tüketilebilir.
Diyetisyen tarafından yaş, cinsiyet, boy ve ağırlık durumuna göre hazırlanan safra diyeti listesinin sürdürülebilir olması hastanın yaşam kalitesi açısından önemlidir.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.