Osman Özbaş / Yazar

Medeniyet tarihinin derinliklerine ilişkin Yunan-Hellen ya da Eski Grek diye tarif edilen bir felsefe dünyası vardır; siyasi merkezi Atina diye tarif edilir; ama esas olarak Batı dünyasının mitolojik dünyasını tarif eder…

Oysa aynı düşünceden hareketle bir de ‘bilimsel düşünce’ sahiplenilmek isteniyor; ardından coğrafî kıta sahanlığında Batı Ege yani İyonya geliyor…

‘İyonya, bugünkü İzmir-Aydın civarında ve sahil kesiminde Antik Çağ’ da verilen ad’dır…

Doğru gibi görünen bu cümle, arkeoloji kitaplarında, bilimsel düşüncenin ya da modern felsefenin temellerinin atıldığı bu coğrafyayı tanımlamakla birlikte, yanlış bir önerme getiriyor.

Şimdi bunu kısaca ele alacağız ancak şunu unutmayın, uzak bir geçmişten söz ediyor gibi görünsek de, Akdeniz’ deki büyük Yunan yolcu gemilerinde dahi İyonya’ nın haritalarının bir parçası olarak gösterilmesi, medeniyetin beşiği olan bu bölgede Türkler ‘i yok saymanın bir tarih tezidir; o yüzden konu ciddi…

Şimdi konunun önemi anlaşılmışsa devam edelim:

1-

Hellen’lerin sahiplendiği İyonya adı, Batı Anadolu’da, Antik Çağ’da simgelenen tarihlerin öncesinde bir addır; Örneğin Firavun 3. Amenophis’in, (MÖ 1300 öncesi) Theben Ölü Tapınağı’ ndaki Kolosal Haykelinin altlıklarında yazan yabancı halklar arasında İon adı kullanılmıştır; öyle ki, ‘lunia A’a/Büyük İonia’ olarak ve Luvi ile Mitanni arasında betimlenmiştir. (İonların, Anadolu’ nun yerli kıyı halklarından olduğunu P. Högemann da öngörmüştür.)

Buna göre İyonya, Hellenlerden önce de vardı…

Ve işte burada dikkat edin, medeniyet düşüncesinin geliştirilmesinde Anadolu halkları ve geçmişine bağlıydı. (Benzer şekilde Antalya’ nın Pamphylia bölgesindeki kazı çalışmaları da bölgenin Hellen olmayacağını gösterir; yani Perge!)

2-

‘İyonya, medeniyet düşüncesinin geliştirilmesinde Anadolu halkları ve geçmişine bağlıydı,’ derken delillerimiz var mı; evet var!

Mesela, ’İskit Anarcharsis!’

O yıllarda, Solon zamanında, sonradan Atina’ nın yedi (en büyük) bilgesinden olduğu kabul edilen Anarcharsis, adı üzerinde İskit yani Saka, Türktür; hatta Britannica’ya göre efsanevi bir İskit prensidir. (Skythler-Sakalar)

İşte MÖ 6. Yüzyıllarda Yunan ve İyonya’yı bir arada getirenler şu gerçeği unutuyor; Anarcharsis’in M.Ö VI yüzyıl başlarında, Atina’da Solon’ da karşılaşması kayıtlara geçtikten sonra isminin Hellenleşmesi, bilimsel düşünceye ilişkin Yunan tezlerine dayanak yapılmasını görmezlikten geliyor.

Aslında Atina’ nın yedi (en büyük) bilgeleri kabul edilenlerin fikirlerinde Sümer-Babil, Mezopotamya hatta Hittit köklerini yok sayarak, bilimsel düşüncenin merkezi gösterilmesi hepten yanlıştır!

Yani bilimsel düşüncenin Helenleştirilmesi ‘tartışmalı’ bir sürece işaret eder.  

Nitekim Prof.Dr. Mehmet Bayrakdar ‘Tarih ve Arkeoloji’ blogundaki ‘Yunanistan’da Saka Türkü 3 Filozof’ başlığındaki yazısında şunu söyler:

‘’Özellikle MÖ. 8. Ve 7. yüzyıllarda Sakalardan ve onların alt kolları Avarlar, Sarmatlar, Alanlar, Massagetlerden birçok Türk soylu, Girit, Sparta ve Cerameicus /Atina) bölgelerinde yaşadıkları, uzun veya kısa sürelerde ikamet ettikleri tarihen bilinmektedir…  

‘’Bunların bir kısmı diplomatik ilişkiler çerçevesinde, bir kısmı da bizzat Yunanlıların onları bilimsel amaçlı daveti üzerine gelmişlerdir.’’

Aynı yazının ilk satırlarında Mehmet Bayrakdar şunu belirtir:

‘’Bazı Batılı tarihçilerin de kabul ettiği gibi Yunanlılar en geç MÖ 1500-1200 yıllarından itibaren Türk soylu kabul edilen Ege kıyı halkı Pelasges, Traklar ve Sakalar’ı tanıyordu; hatta söz konusu yıllarda Sakalar Yunan yarımadalarını hükümranlıkları altına almıştı. Daha sonra MÖ 6 yüzyıldan itibaren Yunanlıların, Sakaların zayıf düşmesi üzerine Marmara ve Batı Karadeniz Bölgelerini ele geçirip orada koloniler kurmuşlardır.’’

Nitekim bir başka kaynakta da, İskit Anarcharsis’ in Karadeniz’in kuzey kıyılarında, eski adıyla Kimmer Boğazı ya da Kırım Tatarcası ile Keriç Boğazı’ndan geldiği iddia edilir.  

İşte biz bunları iyi araştırmalıyız ki dünya tarihinin ‘Hellen’ mitoslarından kurtaralım…

Bu 'insanlığın' düşünce özgürlüğünü genişletir.

Çünkü dünya tarihinin ‘Hellen’ mitosları, siyasi olduğu kadar bilgi felsefesinin köklerini de etkiliyor; işte bu süreci incelerken bir başka ‘aldatma tarih’ daha karşımıza çıkıyor;

3)

İyonya ve Hellen üzerinden Batı Anadolu tarihi okumanın aldatıcı olacağını ifade eden uzmanlar, o dönemde Atina’da bilimsel gelişme adına bir şey yokken, sadece İyonya’ ya atıfla Hellen medeniyetinin bilimsel düşüncenin merkezi olarak görmenin yanılgı olduğunu söylüyor.

Bu tespitler bize bir kez daha gösteriyor ki;

Batı Anadolu’ nun, İyonya’ nın medeniyet tarihini Hellenlerin sahiplenmesi ‘modern çağın’ bir aldatmacasıdır!..